Antoni Peretiakowicz

Prawnik, teoretyk i filozof prawa, urodził się w Boruchowie pod Łuckiem na Wołyniu w rodzinie ziemiańskiej. W 1902 r. ukończył gimnazjum w Kamieńcu Podolskim. W tym też roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, a w latach 1905-1907 studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim. W 1909 r. uzyskał stopień doktora nauk prawnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zachęcony sukcesem podjął dalsze studia w Paryżu, Genewie, a także w Heidelbergu. W tym ostatnim mieście poznał dwóch wybitnych przedstawicieli niemieckiego pozytywizmu prawniczego G. Jellinka i G. Radbrucha. W 1912 r. podczas pobytu w Niemczech wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej “Zet”, organizacji o charakterze narodowo-niepodległościowym. Został przewodniczącym trójzaborowej Konfederacji Braterskiej w Monachium, poświęconej sprawom litewskim, białoruskim i ukraińskim. W 1914 r. powrócił do Krakowa i w tym też roku habilitował się na Wydziale Prawa i Administracji UJ rozprawą pt. Filozofia prawa J. J. Rousseau. W 1918 r. został profesorem nadzwyczajnym UJ, a w 1919 r. został profesorem zwyczajnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W tym samym roku przyjął propozycję zorganizowania Uniwersytetu Poznańskiego i został tam pierwszym dziekanem Wydziału Prawa. W 1920 r. z inicjatywy Peretiatkowicza powstało Towarzystwo Prawnicze i Ekonomiczne, które zaczęło wydawać “Ruch Prawniczy i Ekonomiczny”, a od 1925 r. “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”. W 1926 r. współtworzył Wyższą Szkołę Handlową w Poznaniu, a w 1935 r. Instytut Prawa Publicznego i Nauk Politycznych. W latach 1936-1939 piastował urząd rektora Uniwersytetu Poznańskiego. W 1937 r. Peretiatkowicz został powołany na członka Trybunału Kompetencyjnego w Warszawie, a 1939 r. na sędziego Najwyższego Trybunału Administracyjnego. W czasie II wojny światowej został przesiedlony do Warszawy, gdzie wykładał w Miejskiej Szkole Handlowej Edwarda Lipskiego. Po wojnie powrócił do Poznania, gdzie brał udział w odbudowywaniu Uniwersytetu Poznańskiego. Wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego i był przewodniczącym Miejskiego i Powiatowego Komitetu SD w Poznaniu. Zmarł 18 XII 1956 r. w Poznaniu. Najważniejsze prace: Filozofia prawa a metoda porównawcza (1908), Prąd nowy w prawoznawstwie (1912), Filozofia prawa Jana Jakuba Rousseau (1913), Państwo współczesne (1916), Idea umowy społecznej w rozwoju historycznym (1920), Współczesna encyklopedia polityczna (1927), Reforma Konstytucji Polskiej (1928), Wstęp do nauk prawnych (1932), Współczesna kultura polska (wspólnie z M. Sobeckim, 1932), Teoria państwa i prawa H. Kelsena (1937).