O potrzebie twórczego antykomunizmu

Filozof, publicysta i polityk, urodzony 14 listopada 1941 roku w Krakowie, dzieciństwo spędził w Bochni, kształcił się w Krakowie. W latach 1959-66 studiował fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w Zakładzie Filozofii Nauk Przyrodniczych Instytutu Filozofii UJ, z którym związany był do końca życia. W 1974 roku obronił doktorat na temat czasu i przestrzeni w ujęciu Leibniza i Newtona. Działalność publicystyczną rozpoczął na łamach krakowskiego „Studenta” na początku lat 70. XX wieku, wtedy też nawiązał kontakt z grupą krakowskich publicystów i filozofów tworzących rodzaj prywatnego klubu politycznego (spotkania w mieszkaniu Z. Chylińskiego); w działalność opozycyjną włączył się w końcu dekady, publikując w podziemnym piśmie „Merkuryusz Krakowski i Światowy” głośny tekst Jak zachować władzę w PRL?, proponujący komunistom zawarcie ugody na zasadzie rezygnacji z utopii socjalistycznej i wprowadzenia zasad liberalizmu ekonomicznego, w zamian za pozostawienie im władzy politycznej. Wtedy też zaczął formułować koncepcję „antykomunizmu twórczego”, polegającego na stanowczej opozycji wobec ideologicznej utopii przy gotowości do politycznej ugody z reżimem. Po powstaniu „Solidarności”, chociaż początkowo nie zamierzał się angażować w działalność związkową, w końcu roku 1980 został doradcą Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarność”, w 1981 roku członkiem Sekcji Informacji Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Małopolska i redakcji jej pisma „Goniec Małopolski”, a od lipca 1981 rzecznikiem prasowym Zarządu Regionu. W czerwcu 1981 r. z jego inicjatywy na UJ założono Klub Inicjatyw Gospodarczych. We wrześniu 1981 r. rozważany był jako kontrkandydat J. Onyszkiewicza na stanowisko rzecznika prasowego I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. W stanie wojennym ukrywał się przez kilka tygodni, od marca 1982 r. współpracował z krakowskim pismem podziemnym „13 grudnia”, szybko został jego naczelnym redaktorem i głównym publicystą, a czasopismo od 1984 roku zaczęło się ukazywać pod nieco zmienionym tytułem jako „13. Pismo Chrześcijańsko-Liberalne”; zaangażował się też w niezależną działalność edukacyjną, wygłaszając odczyty w klasztorach i kościołach. Współtwórca i wiceprezes założonego w 1988 r. Klubu Myśli Politycznej „Dziekania”, inicjator prawicowego salonu politycznego i popularyzator idei tworzenia towarzystw gospodarczych (czego rezultatem stała się zarejestrowana w grudniu 1988 r. Akcja Gospodarcza), współtworzył Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe, od jego rejestracji po długotrwałej procedurze, w 1987 roku i pełnił funkcję jego prezesa aż do śmierci. Stojąc na czele KTP wraz z Tadeuszem Syryjczykiem opracował projekt eksperymentu gospodarczego - utworzenia Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w której miałyby panować szczególnie korzystne warunki dla przedsiębiorczości. W 1986 roku został członkiem Prymasowskiej Rady Społecznej, gdzie opracowywał projekty fundacji na rzecz rozwoju polskiego rolnictwa. Kojarzony z umiarkowaną opozycją, brany był pod uwagę przy tworzeniu rządu M. F. Rakowskiego oraz jako kandydat na premiera latem 1989 roku. Od grudnia 1988 roku członek Komitetu Obywatelskiego przy L. Wałęsie. W styczniu 1989 roku wyjechał na stypendium do USA; z powodu choroby pozostał tam na leczeniu. Zmarł 15 października 1989 r. w Bethesda (Maryland, USA).
Opublikował m.in.: Wiara Sokratesa, „Znak” 1977, nr 276; Kim są liberałowie, „Merkuryusz Krakowski i Światowy”, 1979, nr 4; Odrodzenie ducha - budowa wolności (1982); Liberalizm a chrześcijaństwo, „13 grudnia”, nr 11 (26); Duch nadchodzącego czasu (1985); Odrodzenie ducha - budowa wolności. Pisma zebrane (1995), Bóg, wolność, własność (Wybór pism) (2001, 2007)