Wędrówki umysłowe. Mieszaniny obyczajowe

Prozaik i publicysta polityczny. Ur. w Sławucie na Wołyniu, wychowywał się w domu babki, siostry T. Rejtana, uczył u karmelitów w Berdyczowie i we francuskim pensjonacie w Petersburgu. W latach 1806-07 przebywał w Krakowie, słuchając wykładów uniwersyteckich, po utworzeniu Księstwa Warszawskiego wstąpił do wojska polskiego i wziął udział w kampanii 1809 r. Wykształcenie uzupełniał w czasie podróży po Rosji i zachodniej Europie. Podczas dłuższych pobytów we Francji słuchał poznał wielu myślicieli konserwatywnych, w tym J. de Maistrea (z którego doktryną zwykle zestawia się stanowisko Rzewuskiego), L. de Bonalda i K.L. von Hallera. W 1825 na Krymie i w 1830 r. w Rzymie zetknął się z A. Mickiewiczem, który nakłonił go do zajęcia się pisarstwem. W 1832 r. wrócił do kraju, zamieszkał w majątku Cudnów na Wołyniu i przez cztery lata sprawował urząd marszałka powiatu żytomierskiego. Kontaktował się z konserwatystami ziem litewsko-ruskich (m.in. z M. Grabowskim i ks. I. Hołowińskim); na zwołanym z jego inicjatywy zjeździe w Cudnowie ukonstytuowała się grupa literacko-polityczna nazwana przez przeciwników "petersburską koterią" (lub "pentarchią"), bowiem tworzyło ją kilku pisarzy skupionych wokół "Tygodnika Petersburskiego". Autor słynnych "Pamiątek JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego" (Paryż 1839), "Głosu na puszczy, próbek moralnych i politycznych" (Petersburg 1847), "Wędrówek umysłowych przez autora Zamku Kaniowskiego" (publ. jako dwa pierwsze tomy Pism, wydanych w 7 tomach, Petersburg 1851), "Pamiętników Bartłomieja Michałowskiego" (Petersburg 1857), poglądy filozoficzne i polityczne wyłożył jednak głównie w "Mieszaninach obyczajowych, wydanych pod pseudonimem Jarosz Bejła" (Wilno 1841-43). Po kilkuletnim pobycie w Petersburgu, przeniósł się do Warszawy (1850), mianowany przez rząd carski urzędnikiem do specjalnych poruczeń przy namiestniku Królestwa I.F. Paskiewiczu. Wkrótce uzyskał stypendium rządowe na założenie pisma pod nazwą "Dziennik Warszawski", które po kilku latach przestał redagować powróciwszy na Wołyń i odsunąwszy od życia publicznego. Zmarł w Cudnowie. OMP wydał w 2010 roku tom z dwoma klasycznymi dziełami Rzewuskiego "Wędrówki umysłowe" i "Mieszaniny obyczajowe".