Z dziejów polskiego patriotyzmu. Wybór tekstów

Antologia tekstów polskich myślicieli z XIX i 1. poł. XX w. Wśród autorów: Zygmunt Krasiński, Józef Szujski, Paweł Popiel, Roman Dmowski, Jan Ludwik Popławski, Zygmunt Balicki, Tadeusz Romanowicz, kardynał Stefan Wyszyński, o. Józef Bocheński, o. Jacek Woroniecki, Bolesław Limanowski, Stanisław Brzozowski, Stanisław Grabski i inni…

Na głębszych podstawach oparty patriotyzm nie potrzebuje też żywić się i wspierać przekonaniem o wyższości swego narodu nad innymi, a poczucie niższości własnego narodu pod jakimkolwiek względem nie może zmniejszyć jego moralnej siły. Przywiązanie do narodu nie powinno osłabiać umysłu człowieka, jego zdolności do krytyki, nie powinno go zaślepiać w sądach o tym, co mu najbliższe, szerzenie zaś w narodzie przyjemnych złudzeń co do własnej wartości jest tym szkodliwsze, im dalsze są one od prawdy.
Roman Dmowski "Myśli nowoczesnego Polaka"

Patriotyzm wcale nie potrzebuje walk ani wewnętrznych, między stronnictwami, ani zewnętrznych, z obcymi narodami. Nienawiści wewnętrzne z powodów religijnych, politycznych czy ekonomicznych, są niby gangrena w ludzkim ciele i albo muszą być uleczone, albo – doprowadzą do śmierci. Nienawiść zaś do innych ludów, jakkolwiek ją nazwiemy: szowinizmem, hakatyzmem, czy nacjonalizmem, nie jest objawem zdrowego patriotyzmu, lecz – egoizmu, który musi budzić niechęć zarówno dla jednostek, jak i dla społeczeństw nim dotkniętych.
Bolesław Prus "Co to jest patriotyzm"

Bez chętnego ustosunkowania się do wspólnego dobra narodu, patriotyzm jest tylko pustym frazesem i hipokryzją służącą do zamaskowania egoizmu. Probierzem jest tu to wszystko, co składa się na sprawiedliwość współdzielczą: poszanowanie praw swej ojczyzny, praca wzmagająca jej dobrobyt, sumienne płacenie podatków na jej utrzymanie i gotowość do świadczeń na jej korzyść, a nawet do poświęcenia życia w jej obronie.
o. Jacek Woroniecki OP "Miłość ojczyzny"

Chcąc dobrze służyć swej Ojczyźnie, trzeba zwalczyć w sobie szkodliwego ducha interesu, a wykształcić wrażliwość na dobro wspólne, trudniejsze bodaj do osiągnięcia, ale jedynie słuszne i społecznie korzystne. […] Przestaniemy myśleć o tym, czy nam jest dobrze, a przejmiemy się pytaniem: czy moim współbraciom jest dobrze, czy życie ich jest godne człowieka i co w tym życiu dałoby się poprawić?
Kardynał Stefan Wyszyński "Służba matce Ojczyźnie"